ras gulisxmobs Tanadamokidebuleba?

თანადამოკიდებულება საკმაოდ რთული და კომპლექსური მოვლენაა, რომელიც მნიშვნელოვნად აფერხებს ადამიანის პიროვნულ განვითარებასა და ჯანსაღი ურთიერთობების ჩამოყალიბებას. ეს არის მდგომარეობა, როდესაც ადამიანი იმდენად არის ჩართული სხვის ცხოვრებაში, რომ საკუთარ საჭიროებებსა და სურვილებს სრულიად ივიწყებს.

ტერმინი "თანადამოკიდებულება" პირველად 1970-იან წლებში გაჩნდა, როდესაც მკვლევრებმა დაიწყეს ალკოჰოლდამოკიდებული ადამიანების ოჯახური ურთიერთობების შესწავლა. თუმცა, დროთა განმავლობაში ცნების მნიშვნელობა გაფართოვდა და დღეს ის მოიცავს ნებისმიერ არაჯანსაღ ურთიერთობას, სადაც ერთი ადამიანი მეორეზე ემოციურად დამოკიდებული ხდება.

საინტერესოა, რომ თანადამოკიდებულება შეიძლება გამოვლინდეს ნებისმიერ ურთიერთობაში - იქნება ეს რომანტიული კავშირი, მშობელსა და შვილს შორის ურთიერთობა თუ მეგობრობა.

ის ხშირად უკავშირდება ბავშვობის გამოცდილებას და დისფუნქციურ ოჯახურ გარემოს, სადაც ადამიანმა ვერ ისწავლა საკუთარი საზღვრების დაცვა და ჯანსაღი ურთიერთობების ჩამოყალიბება.

სარჩევი:

1. თანადამოკიდებულების ძირითადი ნიშნები

2. თანადამოკიდებულების გამომწვევი მიზეზები

3. თანადამოკიდებულების სახეები

4. თანადამოკიდებულების გავლენა ცხოვრების სხვადასხვა სფეროზე

5. თანადამოკიდებულებისგან გათავისუფლების გზები

თანადამოკიდებულების ძირითადი ნიშნები

თანადამოკიდებულების ამოცნობა ხშირად რთულია, რადგან ის შეიძლება შენიღბული იყოს როგორც "ზრუნვა" ან "თავდადება". თუმცა, არსებობს რამდენიმე მკაფიო მახასიათებელი, რომელთა მიხედვითაც შეგვიძლია ამოვიცნოთ ეს მდგომარეობა.

ემოციური მახასიათებლები განსაკუთრებით თვალშისაცემია. თანადამოკიდებულ ადამიანებს ახასიათებთ დაბალი თვითშეფასება და მუდმივი თვითკრიტიკა. მათ უჭირთ საკუთარი ემოციების ამოცნობა და გამოხატვა, ხშირად განიცდიან დანაშაულის გრძნობას და მიტოვების შიშს. ისინი მუდმივად ცდილობენ სხვების კმაყოფილების მოპოვებას საკუთარი სურვილების უგულებელყოფის ხარჯზე.

ქცევით დონეზე თანადამოკიდებულება ვლინდება კონტროლის მუდმივ მცდელობაში. ასეთი ადამიანები ხშირად იღებენ გადაჭარბებულ პასუხისმგებლობას სხვების ცხოვრებაზე, უჭირთ უარის თქმა და საზღვრების დაწესება. მათ შეიძლება განუვითარდეთ კომპულსიური ქცევები, როგორიცაა გადაჭარბებული მუშაობა ან ჭარბი კვება, რათა გაუმკლავდნენ ემოციურ სტრესს.

ურთიერთობებში თანადამოკიდებული ადამიანები ავლენენ განსაკუთრებულ თავისებურებებს. ისინი ხშირად ირჩევენ პრობლემურ პარტნიორებს, რომელთა "გადარჩენასაც" ცდილობენ. მათ უჭირთ საკუთარი აზრის გამოხატვა კონფლიქტის შიშით და მუდმივად ცდილობენ სხვების გუნება-განწყობის ამოცნობასა და მართვას.

ასეთ ურთიერთობებში ხშირია მანიპულაცია და ემოციური შანტაჟი, თუმცა ეს ყველაფერი შეიძლება "სიყვარულისა" და "ზრუნვის" სახელით იყოს შენიღბული.

თანადამოკიდებულების გამომწვევი მიზეზები

თანადამოკიდებულების ფესვები ხშირად ბავშვობის პერიოდში იღებს სათავეს. პირველი 2-3 წელი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ბავშვის ფსიქოლოგიური განვითარებისთვის, როდესაც ის დედასთან ნდობის ჩამოყალიბებასა და შემდგომ მისგან ფსიქოლოგიურ დამოუკიდებლობას სწავლობს.

თუ ეს პროცესი დარღვეულია, ბავშვს უჭირს საკუთარი "მე"-ს ჩამოყალიბება და ზრდასრულ ასაკში შეიძლება განუვითარდეს თანადამოკიდებულება.

დისფუნქციური ოჯახური გარემო თანადამოკიდებულების განვითარების ერთ-ერთი მთავარი რისკ-ფაქტორია. ასეთ ოჯახებში ხშირია ალკოჰოლიზმი, ნარკომანია, ფიზიკური ან ემოციური ძალადობა, ქრონიკული დაავადებები.

ბავშვები, რომლებიც ასეთ გარემოში იზრდებიან, სწავლობენ საკუთარი ემოციების დათრგუნვას და სხვების საჭიროებების დაყენებას საკუთარზე მაღლა. ისინი ხშირად იძულებულნი არიან, ნაადრევად მოერგონ "მზრუნველის" როლს და დაკარგონ ბავშვობა.

სოციალური ფაქტორებიც მნიშვნელოვან როლს თამაშობს თანადამოკიდებულების ჩამოყალიბებაში. საზოგადოებაში არსებული სტერეოტიპები და მოლოდინები, განსაკუთრებით გენდერული როლების შესახებ, ხშირად აძლიერებს თანადამოკიდებულ ქცევებს.

მაგალითად, ქალების მიმართ არსებული მოლოდინი, რომ ისინი უნდა იყვნენ "თავგანწირული დედები" ან "მზრუნველი მეუღლეები", ხშირად იწვევს საკუთარი საჭიროებების უგულებელყოფას და სხვებზე გადაჭარბებულ ზრუნვას.

თანადამოკიდებულების სახეები

თანადამოკიდებულება სხვადასხვა ფორმით შეიძლება გამოვლინდეს. მკვლევრები გამოყოფენ სამ ძირითად მოდელს, რომელიც განსხვავებული ნიშან-თვისებებით ხასიათდება.

პირველი მოდელი გულისხმობს საკუთარი საზღვრების სრულ მოშლას და პარტნიორთან შერ ყმას. ასეთ შემთხვევაში, თანადამოკიდებული ადამიანი კარგავს საკუთარ ინდივიდუალობას, მთლიანად ითავისებს პარტნიორის ღირებულებებს, შეხედულებებსა და ცხოვრების წესს. ის აღმერთებს პარტნიორს და მასზე გადააქვს პასუხისმგებლობა საკუთარი ცხოვრების მართვაზე.

მეორე მოდელი წარმოადგენს პარტნიორის სრული კონტროლისა და დაქვემდებარების მცდელობას. თანადამოკიდებული პიროვნება თვლის, რომ ის უკეთესია თავის პარტნიორზე და უფლება აქვს აკონტროლოს მისი ცხოვრება. ამ დროს შესაძლებელია ადგილი ჰქონდეს ფსიქოლოგიურ, ფიზიკურ ან სექსუალურ ძალადობასაც კი. ხშირად ეს არის ბავშვობაში მიღებული ტრავმის გადამუშავების არაჯანსაღი მცდელობა.

მესამე მოდელი ხასიათდება "სარკისებური" ურთიერთობით, სადაც თანადამოკიდებული პარტნიორს იყენებს საკუთარი თავის დადასტურებისთვის. ის მუდმივად საჭიროებს პარტნიორისგან თავისი მნიშვნელოვნების დამტკიცებას და იდეალურობის დადასტურებას. როცა პარტნიორი ვერ ახერხებს ამ მოთხოვნის დაკმაყოფილებას, თანადამოკიდებული მიმართავს მანიპულაციას, შანტაჟს ან სხვა არაჯანსაღ მეთოდებს სასურველი რეაქციის მისაღებად.

თანადამოკიდებულების გავლენა ცხოვრების სხვადასხვა სფეროზე

თანადამოკიდებულება მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ადამიანის ცხოვრების თითქმის ყველა ასპექტზე. განვიხილოთ, როგორ აისახება ის სხვადასხვა სფეროზე.

პირად ურთიერთობებში თანადამოკიდებულება იწვევს სერიოზულ პრობლემებს. ასეთი ადამიანები ხშირად ამყარებენ ტოქსიკურ ურთიერთობებს, სადაც მათი როლი "მშველელის" ან "მსხვერპლისაა".

მათ უჭირთ ჯანსაღი საზღვრების დაწესება არა მხოლოდ რომანტიულ ურთიერთობებში, არამედ ოჯახის წევრებთან და მეგობრებთანაც. ისინი ხშირად კარგავენ საკუთარ იდენტობას და მთლიანად ერგებიან სხვების მოლოდინებს.

კარიერულ განვითარებაზე თანადამოკიდებულების გავლენა ასევე მნიშვნელოვანია. სამსახურში ასეთი ადამიანები ხშირად იღებენ ზედმეტ პასუხისმგებლობას, უჭირთ უარის თქმა დამატებით დავალებებზე და შეიძლება გადაიწვან სამუშაოთი.

მათ უჭირთ საკუთარი პროფესიული საზღვრების დაცვა, რაც ხშირად იწვევს გადაღლას და პროფესიულ გამოფიტვას. ამავდროულად, მათ შეიძლება გაუჭირდეთ დაწინაურების მიღება ან უკეთესი სამსახურის ძიება დაბალი თვითშეფასების გამო.

ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე თანადამოკიდებულების გავლენა განსაკუთრებით მძიმეა. ხშირია დეპრესია, შფოთვა და სტრესი. მუდმივი მცდელობა - აკონტროლო სხვების ცხოვრება და გადაარჩინო ისინი, იწვევს ემოციურ გამოფიტვას.

ბევრი თანადამოკიდებული ადამიანი მიმართავს არაჯანსაღ გამკლავების მექანიზმებს, როგორიცაა ალკოჰოლი, საკვებით გატაცება ან სხვა დამანგრეველი ქცევები, რაც კიდევ უფრო ამძიმებს მათ მდგომარეობას.

თანადამოკიდებულებისგან გათავისუფლების გზები

თანადამოკიდებულებისგან გათავისუფლება რთული, მაგრამ შესაძლებელი პროცესია. ეს მოითხოვს დიდ ძალისხმევას, მოთმინებას და ხშირად პროფესიონალის დახმარებას.

თვითშემეცნება არის პირველი და უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯი გამოჯანმრთელებისკენ.

ადამიანმა უნდა დაიწყოს საკუთარი ემოციების, ფიქრებისა და ქცევების გაცნობიერება. მნიშვნელოვანია იმის გააზრება, თუ როგორ განვითარდა თანადამოკიდებულება, რა გამოცდილებებმა და ურთიერთობებმა შეუწყო ხელი მის ჩამოყალიბებას. ამ პროცესში სასარგებლოა დღიურის წარმოება, მედიტაცია და თვითრეფლექსია.

პროფესიული დახმარება ხშირად გადამწყვეტ როლს თამაშობს გამოჯანმრთელების პროცესში. პროფესიონალებთან მუშაობა საშუალებას აძლევს ადამიანს:

• გააცნობიეროს თავისი ქცევის არაჯანსაღი მოდელები

• დაამუშაოს ბავშვობის ტრავმები

• ისწავლოს ჯანსაღი საზღვრების დაწესება

• განავითაროს თვითპატივისცემა

• აითვისოს ეფექტური კომუნიკაციის უნარები

პრაქტიკული რჩევები გამოჯანმრთელებისთვის:

• ისწავლეთ "არას" თქმა და საზღვრების დაწესება

• გამოყავით დრო საკუთარი ინტერესებისა და ჰობებისთვის

• იზრუნეთ საკუთარ ფიზიკურ და ემოციურ ჯანმრთელობაზე

• შეწყვიტეთ სხვების გადარჩენის მცდელობა

• ჩაერთეთ მხარდამჭერ ჯგუფებში

• დაიწყეთ მცირე ნაბიჯებით და იყავით მომთმენი საკუთარი თავის მიმართ

დასკვნა

თანადამოკიდებულება არის კომპლექსური ფსიქოლოგიური მდგომარეობა, რომელიც მნიშვნელოვნად აფერხებს ადამიანის პიროვნულ განვითარებასა და ცხოვრების ხარისხს. ის ხშირად იმალება "სიყვარულისა" და "ზრუნვის" ნიღბის მიღმა, რაც ართულებს მის ამოცნობასა და მკურნალობას.

მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ თანადამოკიდებულება არ არის განუკურნებელი მდგომარეობა. გამოჯანმრთელება შესაძლებელია სათანადო მხარდაჭერით, თვითშემეცნებითა და პროფესიული დახმარებით. ეს არის მოგზაურობა საკუთარი თავის აღმოჩენისკენ, სადაც ადამიანი სწავლობს საკუთარი თავის დაფასებას, ჯანსაღი საზღვრების დაწესებასა და ბედნიერების პოვნას სხვებზე დამოკიდებულების გარეშე.

დაგვიკავშირდით 

თუ თქვენ ან თქვენი ახლობელი განიცდით თამაშდამოკიდებულების პრობლემას, ნუ დაელოდებით მის გამწვავებას. "დღე პირველის" გუნდი, რომელიც აერთიანებს სერტიფიცირებულ ფსიქოლოგებსა და გამოცდილ სპეციალისტებს, გთავაზობთ კომპლექსურ დახმარებას როგორც პირისპირ, ისე ონლაინ ფორმატში.

ჩვენი სერვისები მოიცავს ინდივიდუალურ და ჯგუფურ თერაპიას, ასევე სპეციალურ პროგრამებს თანადამოკიდებული ოჯახის წევრებისთვის.თუ თქვენ ან თქვენს ახლობელს აქვს სათამაშო პრობლემები, გახსოვდეთ, დახმარება ხელმისაწვდომია.ნუ გადადებთ ცვლილებებს ხვალისთვის – დაიწყეთ გამოჯანრმრთელების პროცესი დღესვე!